Verkeersveiligheid in de stad: Re-engineer, Re-educate, Re-inforce, Re-engage.

Opnieuw fysiek kunnen gemeenteraden, is een fijn gevoel, maar dat het ook meteen in het licht van een tragische ongeval is, gooide uiteraard een sombere schaduw over deze avond.

We werden allemaal geraakt toen het pushbericht van het ongeval op de Lange Leemstraat op onze smartphone binnenkwam. Zeker als papa, dan komen dit soort berichten extra hard binnen. Ouders en het verkeerstraject van hun kinderen, het is een eeuwige bron van bezorgdheid. Het is net door dit soort tragische gebeurtenissen, dat ook altijd zo zal blijven.

Dit debat verdient dan ook sereniteit, want enkel dan kan het een katalysator zijn voor verandering. Maar men moet de vinger op de wonde durven leggen. Als constructieve oppositiepartij hebben wij eerst geluisterd, om vervolgens te toetsen op welke punten het beleid beter kan. Of misschien wel anders moet.

Er werden tijdens de gemeenteraadscommissie vorige week al interessante feiten meegegeven voor de administratie. Ik soms ze u graag even op:

  • Met 57 % is de zwakke weggebruiker helaas het sterkst vertegenwoordigd in de ongevallenstatistieken.
  • Opvallende vaststelling: tijdens corona waren er uiteraard minder voertuigen en dat betekende ook minder ongevallen. Een rechtstreekse link dus met het gemotoriseerd verkeer.
  • De VLCC ofwel de supercomputer werkt: het aantal conflicten daalde met 57% op de reeds aangepakte kruispunten.

Er zijn ook een aantal politieke vaststellingen te maken:

  • De supercomputer monitort en coördineert, maar doet geen afweging tussen conflicten. Het is het beleid dat vooraf bepaalt wie er prioriteit krijgt.
  • Er bestaat ook iets zoals een verkeersveiligheidsoverleg dat terugkoppelt naar verschillende kabinetten, met een kabinet van elke politieke partij die deelneemt aan het stadsbestuur. En nadien komt er besluitvorming. Het primaat van de politiek werd de afgelopen jaren hersteld.

Als we deze vaststellingen doortrekken in onze stad en in het bijzonder op plaatsen zoals het kruispunt van de Lange Leemstraat… dan vallen daar 5 zaken op:

  1. Er zijn heel wat verschillende deelnemers in het verkeer van onze stad. Dat geldt ook voor het gemotoriseerd verkeer. We claimen dat we de automobilist willen verleiden om voor een alternatief te kiezen, maar ondertussen stellen we nog steeds RUPs op – in juni hadden we het nog over de Pelikaanstraat – waar zwart op wit in het MER staat dat de verzadigingsgraad omhoog gaat en er structurele filevorming zal zijn. Dat is een beleidskeuze.
  2. We kiezen ervoor om al deze verschillende verkeersdeelnemers op bepaalde assen samen te brengen, op hetzelfde stukje openbaar domein, in elke mogelijke richting. Dat is een beleidskeuze.
  3. Er lopen slechts twee proefprojecten rondom ‘venstertijden’ voor vrachtwagens. Er rijden dus nog steeds heel wat vrachtwagens rond in de buurt van scholen. Dat is een beleidskeuze.
  4. Wijkcirculatieplannen zijn – ondanks de wetenschappelijke onderbouwing en het bewijs dat ze positief zijn voor de leefbaarheid van een buurt – overduidelijk een taboe. “We hebben het er tien jaar geleden over gehad en dat was chaos”, dixit de schepen van Mobiliteit. Discussie gesloten, dit is uiteraard een beleidskeuze.
  5. En dan, de laatste vaststelling. En ik ben daar op twee verschillende momenten nog eens gaan kijken hoe de situatie in elkaar zit. Wanneer er aan het desbetreffende verkeerslicht uit de Sint-Vincentiusstraat twee of drie wagens komen aangereden, kiest men in functie van de doorstroming altijd voor het conflict met de overstekende voetganger, … altijd.
    1. De lichten voor voetgangers enerzijds en voor auto’s en vrachtwagens anderzijds springen quasi gelijktijdig op groen. De groentijden lopen volledig gelijktijdig.
    2. We weten dat dit een schoolomgeving is, we weren de vrachtwagens niet, we weten dat de zwakke weggebruiker eenzaam op één staat in de ongevallenstatistieken, dat er minder ongevallen zijn bij minder wagens, toch laten we al het verkeer samenkomen, in alle richtingen, zonder het te laten circuleren, …
    3. Er is hier op een bepaald moment gezegd dat de gereedschapskist na verloop van tijd leeg is. Die is niet leeg. Het stadsbestuur gebruikt een zeer groot deel ervan gewoonweg niet. Het laatste werkinstrument dat u kan gebruiken, is ervoor kiezen om geen gelijktijdig groen te organiseren voor zwakke en sterke weggebruiker. En dat wordt teruggeschroefd. Dat is een beleidskeuze.
    4. Een conflictvrij uitgangspunt is mooi, maar wat is dat waard als dat principe opzij wordt geschoven omdat het vermijden van ‘overmatige filevorming’ de doorslaggevende factor blijft?

De overige oppositiepartijen schreeuwden om het ontslag van de schepen. Dat is niet onze vraag. Hij koos voor een politieke visie, hij maakte beleidskeuzes. Daar vragen we het ontslag niet op, want wij krijgen allemaal ons ontslag bij de volgende verkiezingen. Op dat moment zullen we zien of onze werkgever, de Antwerpenaar, akkoord is met de beleidskeuzes die er werden gemaakt.

Wat ik echter niet goed snap, is wat die andere twee partijen in het college doen. Dit moet mij van het hart. Ja, ze hebben vragen gesteld, maar waren in feite oorverdovend stil. Er sterven twee jonge mensen met een heel leven voor zich. Een vrachtwagenchauffeur is getekend voor de rest van zijn leven. Vooruit en Open Vld geven in hun verkiezingsprogramma terecht erg veel aandacht voor verkeersveiligheid en conflictvrije kruispunten. En dan komen ze in de commissie vragen stellen over zowat alles maar uitgerekend niet over dat ongeval zelf? Dat stilzwijgen en de verantwoordelijkheid volledig afschuiven, daar heb ik het echt moeilijk mee.

Als CD&V wil ik hier zeer duidelijk zijn over de lessen voor de toekomst. Verkeersveiligheid staat centraal. Het is een principe waarvan men – zeker in dusdanig gevoelige schoolomgevingen – nooit mag afwijken. Het drama is te betreuren. En niemand wil verkeer bewust onveilig organiseren. Maar beleidskeuzes hebben wel impact. Het zou zonde zijn om het debat nu niet opnieuw te openen en de kans op dit soort ongevallen gevoelig te verminderen. Onze administratie werkt op basis van 4 E’s: engineer, educate, enforce, engagement.

  • Zet daar 4 maal een R voor.
  • Re-engineer the city. Ga opnieuw naar de tekentafel. Gebruik alle tools uit de gereedschapskist. Herteken uw stad en start met die gevaarlijke kruispunten. Ontwerp de stad op maat van het kind. Wie dat doet, kiest wat onze partij betreft voor conflictvrij op zo’n gevaarlijke kruispunten in een schoolomgeving.
  • Re-educate. Als je veiligheid boven doorstroming zet, zal de automobilist of vrachtwagenchauffeur misschien wat langer moeten wachten. Dat is een stuk van de heropvoeding die we zullen moeten doen. Dit is in het belang van de zwakke weggebruiker, maar ook van de sterke.
  • Re-inforce. Handhaving blijft het sluitstuk van elk beleid. Voor elke verkeersdeelnemer.
  • Re-engage. Ga die dialoog aan met uw burgers. Creëer een nieuw engagement. Neem hen mee in dat verkeersveiligheidsverhaal.