KMSKA en M HKA samen één groot museum met internationale uitstraling

Opiniestuk door Orry Van de Wauwer, lid commissie Cultuur van het Vlaams Parlement: KMSKA en M HKA samen één museum voor Schone en Hedendaagse Kunsten.

Opiniestuk door Orry Van de Wauwer, lid commissie Cultuur van het Vlaams Parlement: KMSKA en M HKA samen één museum voor Schone en Hedendaagse Kunsten.

Minister van Cultuur Jan Jambon (N-VA) en zijn departement werken momenteel aan een plan om het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA), het Museum voor Hedendaagse Kunst Antwerpen (M HKA) en het Museum Moderne Kunst Oostende (MuZee) te laten fusioneren. “De diverse musea hebben financiële en structurele noden. Dan is het logisch om te bekijken op welke manier ze het best kunnen samenwerken”, aldus de woordvoerder van de minister.

Samenwerking dringt zich inderdaad op. Maar niet volgens de plannen die nu voorliggen. Financiële en organisatorische problemen van de twee Antwerpse musea kan je niet oplossen door een gedwongen fusie met het Oostendse MuZee. Overigens ontbreekt een grondige analyse gebaseerd op concrete én correcte cijfers in het voorstel van het Departement Cultuur, dat is uitgewerkt op basis van een studie van IDEA consult. Maar voor een fusie van het KMSKA en M HKA valt daarentegen wel wat te zeggen.

Internationale uitstraling

De internationale artistieke tendens is duidelijk. Musea leven niet meer van een vaste collectie-opstelling, maar van steeds wisselende expo’s met verrassende confrontaties tussen kunstenaars en kunstrichtingen of thematische tentoonstellingen. Het KMSKA en M HKA kunnen hun krachten bundelen om naast hun gezamenlijke vaste collecties wisselende expo’s aan te trekken en te maken. Het KMSKA heeft hier, als enige Vlaamse wetenschappelijke culturele instelling een belangrijke opdracht te vervullen .

Vandaag voorziet het Cultureelerfgoeddecreet de mogelijkheid om erkende cultureel-erfgoedorganisaties met een internationale uitstraling aan te duiden als cultureel-erfgoedinstelling. Internationalisering is een duidelijke beleidsambitie van de Vlaamse Regering. Laat vandaag drie organisaties aangeduid zijn als zo’n culturele erfgoedinstelling: net het KSMA en M HKA, naast Musea Brugge dat dit jaar pas deze erkenning kreeg. Maar afzonderlijk zijn beide Antwerpse musea te klein om ooit op internationaal niveau een rol van betekenis te kunnen spelen. Een fusie biedt opportuniteiten naar internationale uitstraling.

We zien dat overal ter wereld dergelijke samensmeltingen ontstaan, ten goede. Kijk maar naar de TATE groep, de museums van het Smitsonian Institution, de National Museums of Australia, enzovoort. Deze spelers staan sterker, zijn bekender, financieel gezonder, en daardoor artistiek aantrekkelijker.

Dé collectie van de Vlaamse Gemeenschap

Daarenboven zijn de collecties van KMSKA en M HKA eigendom van de Vlaamse Gemeenschap. Het is logisch om deze kunstcollecties in één gebouw tentoon te stellen, in plaats van twee gebouwen die op wandelafstand van elkaar liggen. (Ter vervollediging: de collectie van MuZee is voor minder dan de helft in handen van de Vlaamse Gemeeenschap én de stad Oostende is een belangrijke subsidiërende partner.)

Het is voor cd&v belangrijk dat in de huidige werking van de Antwerpse musea budgettaire ruimte komt, om een internationale én wetenschappelijke doorstart en verdere groei mogelijk te maken. In plaats van een nieuwbouw voor het M HKA, dit na en naast een renovatie van KMSKA die 11 jaar duurde en 110 miljoen euro kostte,  stellen we daarom voor om de collectie van M HKA tentoon te stellen in het vernieuwde KSMKA. De schitterende nieuwe zalen zijn hiervoor perfect geschikt. Het huidige M HKA-gebouw kan omgebouwd worden tot een modern depot voor beide musea, naar het voorbeeld van het Boymans-Van Beuningen depot in Rotterdam. Het M HKA-team kan samengevoegd worden met het KMSKA-team.

MuZee geen plaats in fusieverhaal

Muzee heeft een aparte plek in het Vlaamse museumlandschap, met een sterk profiel dat interessant kan zijn om ook kusttoeristen aan te spreken. Het kan eventueel samenwerken met de Antwerpse musea voor de ondersteunende diensten zoals digitalisering of boekhouding. Maar een  autonome werking in Oostende én in het Permekemuseum in Jabbeke zijn essentieel om Muzee haar unieke positie in het Vlaamse museumlandschap te versterken. Dit naast één grote culturele erfgoedinstelling in Antwerpen, door het KMSKA en M HKA te fusioneren.

Lees hier het artikel in De Standaard van 19 juli 2022 over het voorstel tot fusie van de twee musea, met het KMSKA en M HKA samen als één museum voor Schone en Hedendaagse Kunsten.